Sàng lọc trước sinh và sơ sinh là một trong những giải pháp đầu tiên để hạn chế những hậu quả nặng nề do dị tật bẩm sinh gây ra để có những đứa trẻ khỏe mạnh. Tại Hải Dương, việc khám sàng lọc cũng đang ngày càng được nhiều bà mẹ quan tâm...

Theo số liệu thống kê, tỷ lệ phụ nữ mang thai được sàng lọc trước sinh và trẻ được sàng lọc sơ sinh tăng một cách rõ rệt trong giai đoạn 2017-2020. Năm 2016, tỷ lệ phụ nữ mang thai được sàng lọc trước sinh là 39,3%, tỷ lệ trẻ được sàng lọc sơ sinh là 2,5%; đến năm 2020 tỷ lệ này đã tăng lên lần lượt là 78% và 43,4%. Trong giai đoạn 2017 - 2020, tổng số phụ nữ mang thai được khám sàng lọc trước sinh là 100.623 trường hợp, phát hiện dị tật thai nhi là 130 trường hợp, trong đó thai nhi bị hội chứng Down là 21 trường hợp; 08 trường hợp dị tật ống thần kinh; 01 trường hợp rối loạn nhiễm sắc thể và 100 trường hợp mắc các dị tật khác. Số trẻ sơ sinh được sàng lọc trong giai đoạn 2017 - 2020 là 28.597 trường hợp, số ca xác định bệnh là 258 trẻ, trong đó có 03 trẻ suy giáp trạng bẩm sinh, 4 239 trẻ thiếu men G6PD, 02 trẻ tăng sản tuyến thượng thận; 02 trẻ rối loạn chuyển hóa và 12 trẻ có các rối loạn sơ sinh khác

Siêu âm cho phụ nữ mang thai tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh

Nhận thức rõ tầm quan trọng đó, trong những năm qua, Hải Dương luôn chú trọng việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vấn đề tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, sức khỏe trước hôn nhân, quá trình mang thai và ngay sau khi sinh nhằm giảm nguy cơ sinh con bị bệnh tật bẩm sinh. Hàng năm, Sở Y tế giao chỉ tiêu sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh cho các đơn vị y tế tuyến huyện. Đến nay, Chi cục Dân số - KHHGĐ bố trí kinh phí tập huấn 19 lớp, 1000 cán bộ thực hiện kỹ thuật, cán bộ phụ trách Đề án cấp huyện với các nội dung chuyên môn kỹ thuật, kỹ năng truyền thông, tư vấn về sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh. Bệnh viện Phụ sản, Bệnh viện Đa khoa tỉnh và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã cùng với 12 Trung tâm Y tế tuyến huyện triển khai có hiệu quả công tác tư vấn, thực hiện các dịch vụ kỹ thuật khám, siêu âm, lấy mẫu máu gót chân của trẻ sơ sinh phục vụ sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh.

Với mục tiêu tư vấn và khám sức khỏe cho nam, nữ chuẩn bị kết hôn, đặc biệt là vị thành niên, thanh niên để phát hiện, phòng ngừa và hướng dẫn điều trị các bệnh lý có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe khi kết hôn, mang thai, sinh đẻ, nuôi con bằng sữa mẹ, các nguy cơ sinh con bị bệnh tật bẩm sinh, góp phần đảm bảo hôn nhân bền vững và nâng cao chất lượng giống nòi, Mô hình tư vấn và khám sức khỏe trước hôn nhân được triển khai tại tỉnh từ năm 2009. Mô hình ban đầu được triển khai tại 02 huyện với 6 xã, đến nay thực hiện duy trì và mở rộng tại 12 huyện, thị xã, thành phố với 64 xã, 390 câu lạc bộ, 13.760 thành viên tham gia sinh hoạt; hàng năm, căn cứ vào kinh phí được cấp, trạm y tế các xã phối hợp với Trung tâm Y tế cấp huyện tổ chức khám sức khỏe, tư vấn cho các đối tượng vị thành niên, thanh niên. Tuy nhiên, do hạn chế về nguồn lực nên việc khám sức khỏe mới chỉ dừng lại ở mức khám sức khỏe thông thường cho đối tượng là học sinh THCS, THPT. Việc tiếp cận tư vấn và khám sức khỏe cho nam, nữ thanh niên chuẩn bị kết hôn còn hạn chế do các đối tượng này chủ yếu làm việc tại các các khu công nghiệp, eo hẹp về thời gian.  Từ năm 2007 tỉnh ta đã triển khai Đề án nâng cao chất lượng dân số thông qua tuyên truyền vận động phát hiện, can thiệp sớm tật, bệnh ở thai nhi và sơ sinh, đến nay đề án đã được triển khai tại 100% xã, phường, thị trấn. Tuy nhiên, số lượng các loại bệnh, tật được đưa vào sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh còn thấp hơn so với nhu cầu thực tế; trong khi kinh phí chương trình mục tiêu Y tế - Dân số chỉ hỗ trợ kinh phí cho khoảng 6% đối tượng ưu tiên thực hiện kỹ thuật sàng lọc trước sinh và sơ sinh. Do đó, việc thực hiện mở rộng tầm soát, chẩn đoán sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh; tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn là việc làm hết sức quan trọng, không chỉ đối với cá nhân, mỗi gia đình mà chính là bước đi lâu dài của ngành y tế nói riêng và cả xã hội nói chung vì mục tiêu cải thiện, nâng cao chất lượng dân số Việt Nam.

Nhằm phổ cập dịch vụ tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn; tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh nhằm nâng cao chất lượng dân số góp phần thực hiện thành công Kế hoạch hành động giai đoạn 2020 - 2025 tỉnh Hải Dương thực hiện Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030. Tỉnh đã đề ra 6 chỉ tiêu cụ thể phấn đấu đến năm 2025, 70% cặp nam, nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn, 90% năm 2030.  50% phụ nữ mang thai được tầm soát (sàng lọc trước sinh) ít nhất 4 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất năm 2025; đạt 70% năm 2030. 70% trẻ sơ sinh được tầm soát (sàng lọc sơ sinh) ít nhất 5 loại bệnh, tật bẩm sinh phổ biến nhất đạt năm 2025; 90% năm 2030…

                                                                                             Hải Hà